Goed presenteren of lesgeven: eerst de wil wekken

kathedraalStel je voor de middeleeuwen. Twee steenhouwers hakken en sjouwen met stenen. Eén opgewekt, één zichtbaar lijdend. Een voorbijganger merkt beide arbeiders op en vraagt wat ze doen. De lijdende arbeider antwoordt: “Zie je dat niet? Ik ben stenen aan het sjouwen!”De opgewekte arbeider antwoordt: “Ik bouw een kathedraal”.

De bron van dit verhaal kan ik mij niet meer herinneren. Maar ik moest er vandaag aan denken na een dag les over lesgeven. Als je je toehoorders wilt boeien, leer ze dan verlangen naar de zee, dan willen ze vanzelf leren knopen te leggen. Leuk om daar op deze manier weer aan herinnerd te worden. Ik zal beschrijven wat dat betekent, of je nu een presentatie moet geven, of een klas vol pubers voor je neus hebt.

Vandaag ben ik begonnen met mijn studie voor het behalen van een eerstegraads lesbevoegdheid aan het ICLON in Leiden. Het eerste college ging over vakdidactiek. Dat bevat interessante kneepjes die één op één herkenbaar zijn bij een boeiende training of presentatie. De lector hield een pleidooi voor ‘hele taak eerst’. Hij plaatste dat tegenover traditioneel lesgeven. Dat traditionele lesgeven bestaat simpelweg uit uitleggen en vervolgens je toehoorders laten reproduceren. Maar onze lector hield ons zijn zelf gemaakte gezegde voor: “wie slechts reproductie vraagt, zal geen inzicht oogsten”.

Men neme het menselijk skelet. Dat is lesstof in de periode biologie in de 8e klas Vrije School (tweede klas middelbare school). Traditioneel haal je dan een skelet voor de dag en vertelt de leerlingen op een enthousiaste en wellicht humorvolle manier hoe alle botjes heten en hoe ze samenwerken. Vervolgens geef je ze een tekening waarin alle botjes zijn genummerd, waarna je de leerlingen de juiste namen bij de nummertjes laat zetten. Op de Vrije School zijn (gelukkig) niet veel leraren te vinden die op deze wijze lesgeven. Het skelet, dat heb je immers zelf! Een klas van 30 leerlingen is tevens een klas van 30 skeletten. Als je de leerlingen dat helpt herinneren is de eerste stap naar geboeid zijn al gelegd.

Vervolgens kun je ze laten tekenen hoe ze denken dat het skelet er uitziet. Uiteraard zonder dat je het skelet – liefst een echte en niet van plastic – uit de kast hebt gehaald. Dat komt een paar lessen later wel. En gebruik je vingers, want je kunt natuurlijk ook voelen bij jezelf. Hoeveel botten denk je dat een menselijk lichaam wel niet heeft?

Op deze manier maak je de onderzoekende houding bij je toehoorders wakker. Ze gaan vanzelf aan het werk, worden nieuwsgierig, en als dan de eerste vragen gesteld gaan worden, weet je dat het tijd is om in te zoomen en wat dieper de materie in te gaan.

Eigenlijk, zo bedacht ik mij, is dit ook wat je doet met de wondervraag in coaching en training. Als iemand komt voor persoonlijke coaching of counselling, ergens tegenop loopt in zijn leven, werk of privé, is er meestal sprake van een probleem. Een probleem is weinig interessant om aan te werken. Bovendien, alles wat je aandacht geeft groeit (misschien interessant onderwerp voor een andere blog). Dus het focussen op een probleem is een weinig energie gevende actie. Er is weliswaar lijdensdruk, maar nog geen richting voor de verandering. Vandaar de wondervraag. Mag ik je een vraag stellen die misschien een beetje vreemd is? Stel … dat nadat we ons gesprek beëindig jij naar huis gaat ….. en je dag afmaakt….. terwijl je doet wat je normaal doet… en dan ga je naar bed. En terwijl je slaapt … gebeurt er een wonder en de problemen waarvoor je hier nu zit zijn verdwenen. Maar je slaapt, dus je weet niet dat het wonder heeft plaatsgevonden. Als je morgen wakker wordt, wat zullen dan de eerste dingen zijn waaraan je merkt dat het wonder heeft plaatsgevonden? (Bron: Coert Visser – oplossingsgerichte coaching)

Je kunt je voorstellen dat iemand die weet waarvoor die leert, die weet wat ie komt doen bij zijn counsellor, beter gemotiveerd is. Eigenlijk is het een manier om de wil te mobiliseren. Als de wil wakker wordt, komt het individu in beweging. Dan vraagt de leerling niet meer waarom hij dit in vredesnaam moet kunnen. Dan is de steenhouwer geen stenen meer aan het sjouwen, maar een kathedraal aan het bouwen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *