We mogen niet meer dood

Mijn dochter, Rosa M. van Hesteren, schreef dit essay in oktober 2019. Had zij een vooruitziende blik? Of is het simpel zo dat Corona aan het licht brengt wat al veel langer gaande is? Ik denk allebei 🙂

Als je Nederlanders de vraag stelt wie zichzelf gelukkig acht, steekt de overgrote meerderheid zijn hand op. Als je door foto’s op het internet scrolt, zie je veel lachende gezichten. En ook uit Nederlandse vragenlijsten, komen hoge scores naar voren voor geluk. Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) komt bijvoorbeeld naar voren dat Nederland tot de gelukkigste landen van de wereld behoort (De Wereld Draait Door, 10 september 2019). Volgens deze cijfers zijn we in Nederland dus heel gelukkig. Paul Verhaeghe, hoogleraar Klinische psychologie en psychoanalyse in Gent, schrijft over dit onderwerp, ook voor Nederlanders. Hij betoogt iets anders dan wat er geconcludeerd kan worden uit de cijfers van het SCP. Ja, we leven in een tijd en een wereld waarin we alles kunnen doen en alles kunnen zijn, en toch, zegt hij, hebben we ons nog nooit zo slecht gevoeld. We lijden juist onder de verantwoordelijkheden die ons in deze tijd van talloze mogelijkheden wordt opgelegd. 

In zijn boek Identiteit komt Verhaeghe met een kritiek op de neoliberale maatschappij waarin we leven (Verhaeghe, 2012). Het neoliberale gedachtengoed gaat ervanuit dat mensen rationeel en egoïstisch zijn, en enkel uit op optimaal geluk, net zoals bedrijven streven naar maximale winst (Wolthekker, 2018). De boodschap is: als je je voldoende inzet, zal je het maken. De verantwoordelijkheid om te slagen, ligt bij jezelf. Maar ook de schuld van het falen, is dan louter de jouwe. Geluk groeit zo uit tot iets plichtmatigs, tot iets wat te bereiken is. Vanuit dit oogpunt is het logisch dat mensen ‘ja’ antwoorden op de vraag of ze gelukkig zijn, is het logisch dat ze lachend op de foto staan en een vragenlijst over geluk positief invullen. Ze ‘moeten’ wel, want gelukkig zijn is een plicht, en nog te bereiken ook. Deze neoliberale omgeving, stelt Verhaeghe, heeft een enorme invloed op wie wij zijn en op hoe wij onszelf ervaren. En deze omgeving geeft de boodschap dat iedereen perfect kan zijn, als hij maar voldoende zijn best doet. Maar hier houdt niemand rekening met het feit dat wij de strijd ongelijk ingaan en de strijd ongelijk eindigen: word je rijk geboren, dan blijf je rijk.

Met dit in het achterhoofd is het eigenlijk niet zo gek dat zo vele mensen kampen met psychische problemen en dat het medicatiegebruik hoger ligt dan ooit, betoogt Verhaeghe. De druk is enorm, en je moet het hoofdzakelijk alleen doen. Het hebben van een psychische stoornis, zogezegd het krijgen van een label, wordt dan bijna fijn. Je hebt namelijk officieel een ziekte, kunt niets meer doen aan je ‘falen’ en bent verlost van de druk van het moeten. Als je het zo bekijkt, kun je je afvragen of psychische stoornissen wel ziekten zijn en niet uitingen van hoe we met elkaar omgaan. De diagnostische criteria die bepalen wanneer iemand aan een specifieke psychische stoornis voldoet, zijn gebaseerd op wat normaal is, de stoornis laat zien waarin iemand afwijkt van de norm. Succes is normaal, falen is voor gestoorden. De vraag is wel of het zo erg is opgelucht te zijn met bijvoorbeeld het label ‘depressie’. Want, zoals Trudy Dehue zegt: het toeschrijven van het falen aan de depressie kun je dan wel als een uitweg zien, maar in deze uitweg blijf je heel dicht bij jezelf. Je had je fouten ook buiten jezelf kunnen leggen en kunnen wijden aan ‘de werkgever’ die tekortschiet of ‘de lat’ die te hoog ligt. En daarnaast verwachten velen nog steeds van je dat je iets aan je problemen doet als je officieel een depressie hebt, dus blijft het falen nog steeds jouw verantwoordelijkheid. 

Verhaeghe schrijft over drie typen jongeren die het gevolg zijn van de heersende neoliberale politiek. De eerste groep bestaat uit de jongeren die niet goed leren op hun eigen benen te staan en met weerstand om te gaan omdat hun ouders hen alle leed besparen. De tweede groep jongeren maakt het wel, maar zij is erg individualistisch en weinig solidair. Een laatste groep jongeren wil het maken, maar komt daarin niet ver. Zij bestaat uit de mislukkelingen, de jongeren met psychische problemen. Uit dit voorbeeld dat Verhaeghe schetst, werd mij één ding duidelijk: je zal niet gelukkig of succesvol worden als je niet leert omgaan met de moeilijkheden van het bestaan, als je niet de strijd aangaat met de weerstand, dat wat jou belemmert en tegenwerkt. In het boek Uitblinkers schrijft Malcolm Gladwell over mannen als Steve Jobs en Bill Gates, mannen die het volgens Gladwell niet gemaakt hebben omdat zij het ultieme brein of talent hebben, maar omdat zij 10.000 uur ergens aan gewerkt hebben. En als je ergens duizenden uren tijd in steekt, krijg je met weerstand te maken, en daar moet je doorheen. Natuurlijk zijn deze mannen uitzonderlijk succesvol en is 10.000 uur een enorm lange tijd. Toch illustreert dit beeld dat Gladwell schetst wel mooi dat veel waarin je tijd steekt, al is het je eigen leven en je eigen ontwikkeling, spanning met zich meebrengt en daar doorheen komen, daarmee om leren gaan, brengt je verder. 

Eén punt in Verhaeghes boek dat vragen oproept, is de definitie van verantwoordelijkheid. Verhaeghe komt met kritiek op het neoliberalisme, op de maatschappelijke ontwikkelingen die bijdragen aan de druk die mensen ervaren, omdat de verantwoordelijkheid voor het succes en het falen bij hen komt te liggen. Hieruit lijkt naar voren te komen dat Verhaeghe deze druk en deze verantwoordelijkheid als iets negatiefs ziet. Tegen het einde van het boek roept hij de lezer echter juist op om verantwoordelijk te nemen: om het systeem te kunnen veranderen, moeten we bij onszelf beginnen. De vraag is of Verhaeghes betoog met deze aansporing niet aan kracht verliest. Hij lijkt namelijk tegen zijn eigen kritiek op de verantwoordelijkheid van mensen in te gaan door als aanbeveling juist de nadruk op verantwoordelijkheid te leggen. Ik denk echter dat Verhaeghe met zijn kritiek op de neoliberale verantwoordelijkheid doelt op een bepaalde verplichting die hierbij komt kijken. Je staat voor jezelf in, alles wat je doet, is naar jou terug te leiden, dus ook je succes en je falen. Als je zou falen, zou dat jouw eigen schuld zijn, wat zou betekenen dat er iets mis is met jou. Zo gaan we falen zien als iets negatiefs en het streven naar succes als een noodzaak. We moeten gelukkig zijn, we moeten ongeluk voorkomen en ons welzijn verbeteren (Duncan, 2014). Je hebt zogenaamd een keuzevrijheid tussen geluk en ongeluk, maar de enige goede keuze is het geluk. Als je ‘kiest’ voor ongeluk, val je buiten de norm. Hier lijkt dus eigenlijk sprake van verplichte vrijheid, iets wat Nikolas Rose beschrijft als de obligation to be free (Rose, 1991). In deze verplichting zit een paradox: als iemand jou vertelt dat je gelukkig moet zijn, kun je dan nog wel gelukkig zijn? Je lijkt keuzevrijheid te hebben, maar er is maar één goede beslissing.  

Natuurlijk is het belangrijk om naar jezelf te kijken, om je eigen verantwoordelijkheid te nemen en voor jezelf te gaan staan, maar sinds wanneer zitten er richtlijnen aan hoe je die verantwoordelijkheden in moet vullen? Sinds wanneer moeten we gelukkig zijn en is falen voor losers? Niemand wil falen, maar falen is een voorwaarde om te leren. Als je weet wat je niet wilt, wat niet werkt, kun je bijsturen, en je dus weer verder ontwikkelen. Niet wagen is zeker niet winnen. Toch kiezen we voor veiligheid, voor het voorkomen van falen, om maar niet ongelukkig te zijn. En bij de boodschap ‘we mogen niet meer ongelukkig zijn’, hoort ook de boodschap ‘we mogen niet meer dood’. En in deze boodschap zijn we in het westen met zijn allen gaan geloven alsof het de waarheid is. Hierover schrijft Barbara Ehrenreich in haar boek Oud genoeg om dood te gaan (Ehrenreich, 2014). Experts roepen dat we gezond kunnen blijven als we maar zus en zo doen, en dat dat zelfs tot langer leven zou kunnen leiden. Deze adviezen grijpen mensen met beide handen toe. Maar uiteindelijk sterven we allemaal, en op hoe, waar en wanneer hebben weinigen van ons invloed. 

Het leven is een cyclus, waarbij niet alleen het leven, maar ook de dood aanwezig is, waarbij naast geluk en blijdschap ook ongeluk en verdriet een plek hebben. Niet alles kan mooi zijn, verdriet en pijn kunnen ongelooflijk belabberde gevoelens zijn, maar ze zijn er desondanks. Misschien is het tijd dat we dit gaan erkennen. We hoeven niet tevreden te zijn als we verdriet ervaren, maar we kunnen ons wel bewust zijn van dit verdriet, erbij blijven, het niet wegdrukken. Maar wellicht is dit makkelijk gezegd door een universitair psychologiestudent met een behoorlijk rooskleurige toekomst. Voor mensen voor wie het leven op een bepaalde manier zwaarder en harder werken is, kan het positieve blijven zien mogelijk juist een manier zijn om rechtop te blijven staan. Ik wil hun zeker niet vertellen hoe ze zouden moeten leven. Iedereen moet juist de mogelijkheid hebben zelf uit te zoeken hoe hij of zij het beste functioneert. Op deze manier kunnen we iedereen in hun eigen waarde laten. Dit betekent ook dat we los moeten komen van de bestaande DSM-diagnoses, zodat we mensen meer als individuen kunnen zien die van elkaar verschillen. Als je angstig bent om alleen de straat op te gaan, hoeven we dat niet een stoornis te noemen waaraan je moet werken om weer ‘normaal’ te worden. Angstige mensen zijn niet alleen angstig, ze zijn ook bijvoorbeeld lieve ouders en betrouwbare partners, kunstenaars of succesvolle uitgevers, geliefd en soms bescheiden. Iemand is meer dan een stoornis, iemand is meer dan gelukkig of ongelukkig. 

De Wereld Draait Door (2019, 10 september). Boek ‘Geluk is een herinnering’ – Maarten Spanjer. Geraadpleegd van https://www.bnnvara.nl/dewerelddraaitdoor/videos/518043

Duncan, G. (2014). Politics, paradoxes and pragmatics of happiness. Culture, Theory and Critique, 55, 1, 79-95

Gladwell, M. (2009). Uitblinkers. Amsterdam/Antwerpen: Uitgeverij Contact. 

Rose, N. (1991). Experts of the Soul. Psychologie und Geschichte, 3, 91-99

Verhaeghe, P. (2012). Identiteit. Amsterdam, Nederland: De Bezige Bij. 

Visscher, M. (2014, 24 maart). Barabara Ehrenreich: Laat die fixatie op uw gezondheid los, eens is het mooi geweest. Geraadpleegd van https://www.trouw.nl/nieuws/barbara-ehrenreich-laat-die-fixatie-op-uw-gezondheid-los-eens-is-het-mooi-geweest~be161224/

Wolthekker, D. (2018, 16 mei). Rethinking Economics vindt UvA-studie Economie veel te Eenzijdig, Folia

Zelfzorg en Covid-19

Ik zet vaak mijn handtekening onder de campagnes van Avaaz. Ook in tijden van Corona roert Avaaz zich. Maar dit keer was ik kritisch. Ze vroegen deze keer aandacht voor het feit dat wij ‘onze medemenselijkheid hebben teruggevonden’. Hoewel ik mij afvraag of wij die echt kwijt waren, moest ik ook erg fronsen bij één van de ‘mooiste verhalen’ die zij geselecteerd hadden voor hun bericht. Zorg voor anderen is prachtig en nodig, maar hoe ver gaat dat?

Een van de foto’s die Avaaz plaatste bij het bericht “Er gebeurt iets moois”.

De foto waar mijn blik bleef hangen is die van een met naam en toenaam genoemde verpleegkundige uit Milaan. Ik wil haar naam niet overnemen; het gaat mij niet om haar als persoon[1], ik ken de hele context van de foto niet, en wil daar graag zuiver mee omgaan. Maar haar foto is blijkbaar al in de publiciteit geweest. We zien deze verpleegkundige met mondkapje, haarnetje en beschermende kleding in slaap gevallen voor een toetsenbord met haar voorhoofd op een handdoek. Boodschap is dat deze verpleegkundige het uiterste geeft van haar kunnen. Tot zij er bij neervalt. Letterlijk. Avaaz is trots dat zij haar leven op het spel zet voor dat van anderen. Dat is letterlijk wat zij schrijft onder het bericht. 

Ik denk meteen: is dát waar wij trots op moeten zijn? Dat zij haar leven geeft voor anderen? Is dat waarom zovelen staan te klappen voor de zorgmedewerkers? De emotie die zich van mij meester maakt, is er één van zorg. Heeft deze vrouw geen familie? Hoe is het met haar kinderen thuis? Wil zij werkelijk haar leven geven voor anderen? Hoe gezond is het om dat te doen? Wat ik vrees dat ik zie, is een vrouw die haar eigen grenzen niet kent, of niet respecteert. Ik ben bang dat ik een vrouw zie die gevangen zit in een systeem waarin zij er niet voor kán kiezen naar huis te gaan en goed te slapen. Ik meen een vrouw te zien die niet goed voor zichzelf zorgt.

Ik denk dat wij in een samenleving leven waarin wij niet worden gestimuleerd voor onszelf te zorgen, en onze behoeften serieus te nemen. Ons wordt geleerd productief te zijn tot wij erbij neervallen. Wij moeten hard werken en ons best doen. Wij moeten in de pas lopen. En ons laten vaccineren zodra dat kan. Wij moeten vechten tegen de dood. En alles doen om die zo lang mogelijk uit te stellen. Wij moeten een gevecht leveren dat wij niet kunnen winnen, maar wij mogen daar niet bij stilstaan. In zo’n systeem kun je gevangen raken. Als deze vrouw naar huis gaat om te slapen, zal zij het gevoel hebben dat zij haar collega’s in de steek laat en haar patiënten in de steek laat. Dat is wat haar is geleerd. Nu laat zij zichzelf in de steek. En misschien wel haar gezin, en haar geliefden in eerste kring. 

Want wat gebeurt er met een mens die zichzelf niet in acht neemt? Die raakt vatbaar voor ziekten, ziekten als Covid-19, wat vooral mensen raakt met een verzwakt immuunsysteem. Maar ook kanker en burnout worden in relatie gebracht met een ongezonde leefstijl. Niet voor niets is burn-out een verschijnsel van deze tijd. Kenmerk van burnout is iemand die zijn eigen gevoelens niet meer herkent, erkent en daar naar handelt. Pas als je ziek bent, en écht niet meer kunt, kun je stoppen. Wanneer wij ons lichaam veronachtzamen, onvoldoende stilte betrachten, geen tijd nemen voor herstel, verzwakt ons immuunsysteem. Er zijn inmiddels voldoende onderzoeken die de bewijzen daarvoor hebben geleverd[2]. Maar er wordt weinig naar gehandeld. Berichten zoals deze van Avaaz, moedigen indirect mensen aan zichzelf te ondermijnen. Dán ben je een held. Maar is deze vrouw dan een held? Zij zet haar eigen gezondheid op het spel, zal vatbaarder worden voor Covid-19 en zal dan ook geen medemens meer kunnen helpen. In mijn optiek wordt deze vrouw aangemoedigd zichzelf in de steek te laten. 

Wat dan? Wat is er dan nodig? Wat als zij wel haar grenzen aangeeft? Om te beginnen zullen we moeten erkennen dat het leven eindig is, niet oneindig maakbaar is, grenzen kent, en dat pijn dus onvermijdelijk is. Ik hoor gelukkig steeds vaker dat het belangrijk is dat we als maatschappij een andere verhouding tot de dood gaan krijgen. De dood is nu een zo lang mogelijk te vermijden en liefst zo pijnloos mogelijk kwaad. We zouden de dood kunnen gaan benaderen als een finale, waarin het leven overzien wordt, zaken afgerond kunnen worden en betekenis kunnen krijgen. Zodat verzoening met de dood kan ontstaan. Dat is geen grote utopie. Een ieder zal verhalen kennen van mensen die in vrede zijn gestorven, omdat zij bewust met hun dood zijn omgegaan. Maar iemand die volgens protocol en in alle haast naar een ic wordt gebracht, zal die gelegenheid in veel gevallen zijn ontnomen voor hij daar erg in heeft. 

Zelfzorg betekent dus dat je moet erkennen dat je het leven van anderen niet altijd kunt redden. Dat is verdrietig. Het lijden van de ander raakt ons in ons eigen lijden. Maar verdriet hebben is niet slecht. We zullen een andere verhouding moeten krijgen tot emotie. Het zal nodig zijn emotie toe te laten. Iedereen weet hoe opluchtend een goede huilbui kan zijn[3]. Emotie betekent in de kern beweging. Het leven is voortdurend in beweging. Het systeem waarin we leven is statisch geworden en belemmert ons in onze beweging. Door emotie toe te laten, zullen we het oude kunnen loslaten en kunnen meebewegen met wat de toekomst van ons vraagt. 

Zelfzorg heeft voor velen, niet zelden zorgmedewerkers, als voorwaarde de erkenning dat je niet verantwoordelijk bent voor het leven van anderen. Pas als je jezelf ontslaat van dat verantwoordelijkheidsgevoel, kun je echt voor jezelf gaan zorgen. Dit gevoel van verantwoordelijkheid kan je tot het uiterste drijven. En als het dan niet lukt met al je inspanningen en je moet je meerdere erkennen in het leven (of de dood), zal dat voelen als falen. Maar hoe reëel is dat? Hoe hoogmoedig kun je zijn om te denken dat je boven het leven staat, en verantwoordelijk bent voor het leven van anderen? Toch mag je jezelf dit gevoel niet kwalijk nemen. Het vraagt compassie. Het gevoel van verantwoordelijkheid geeft je een gevoel van controle. Je doet er iets aan, en met dat handelend optreden kun je het gevoel van onmacht vermijden. Precies dat is de reden waarom stilte voor velen zo beangstigend is: als je stil wordt kun je gaan voelen. En als je gewend bent gevoelens weg te stoppen, wordt stilte dus heel ongemakkelijk. Ook hier is de uitnodiging een andere verhouding met je emotie, en een durf tot voelen en loslaten, of vrijlaten. 

En zelfzorg vraagt nog zoveel meer: je grenzen te respecteren, gezonde voeding, voldoende beweging, frisse lucht, fysiek en sociaal contact in veiligheid. En juist dat zijn zaken die onderbelicht zijn en vaak zelfs in het geding zijn in deze tijd van quarantaine en het zogenaamde ‘nieuwe normaal’ van een 1,5 meter samenleving. Ik beschouw dit nieuwe normaal als schadelijk voor de gezondheid. Liever spreek ik van een ‘tijdelijk abnormaal’. 

Terug naar Avaaz. Ik ben ook blij met die medemenselijkheid. Maar laat het een medemenselijkheid zijn vanuit zelf gekozen vrijheid en gezondheid. En niet één die gezondheid ondermijnt.  


[1] Ik werk ook wel eens tot vermoeiens toe, maar ben daar dan niet trots op. 

[2] Zie bijvoorbeeld hoofdstuk 8 van het boek: ‘Wat stilte met je hersenen doet’ van Michel Le Van Quyen.

[3] En het gevoel dat je niet meer kunt stoppen als je je verdriet toelaat, geeft slechts aan hoeveel je al aan verdriet hebt opgebouwd. Als je dat gevoel herkent, zoek dan hulp bij een professional. 


Tri-Energetica: de eenheid van body-mind-spirit

Tri-Energetica, nooit van gehoord? Kan kloppen, het is een relatief kleine stroming die goed past binnen de in opkomst zijnde positieve psychologie. TE maakt als eclectische methode gebruik van beproefde technieken uit andere theorieën. Het gaat uit van de eenheid van body-mind-spirit, en erkent net als de positieve psychologie het belang van zaken als geluk, liefde, wijsheid, vitaliteit, autonomie, doelgerichtheid en zingeving. Als methode is het krachtig in zijn eenvoud.
Tri-Energetica

Lees “Tri-Energetica: de eenheid van body-mind-spirit” verder

Boeddhistisch lesje in eenvoud

Bangkok, een dinsdag in augustus. Het is de laatste dag voor het vliegtuig terug naar huis. We zitten nog in een winkelcentrum als we besluiten toch nog het verlangde bezoek aan de smaragdgroene Boeddha te brengen. Uiterlijk moet hij indrukwekkend zijn, en ook het verhaal van die Boeddha spreekt tot de verbeelding. Bliksem trof een groot stenen boeddhabeeld enkele honderden jaren geleden. Dat deed de steen openbarsten en gezegend waren de getuigen daarvan. Uit het binnenste kwam de smaragden Boeddha tevoorschijn. Die moeten we zien. En vooral ervaren.

Lees “Boeddhistisch lesje in eenvoud” verder

Serenity prayer roept op tot presence

coachingPresenceSerenityPrayer

Schenk ons de kalmte om de dingen te accepteren die we niet kunnen veranderen,
de moed om  te veranderen wat we wel kunnen veranderen,
en de wijsheid om het verschil daartussen te kennen.

Grant us the serenity to accept the things we cannot change
the courage to change the things we can,
and the wisdom to know the difference.

Het was (volgens Wiki*) Reinhold Niebuhr die claimt auteur te zijn van dit gebed. Een Amerikaan met ongetwijfeld Duitse voorouders. Hij was theoloog, ethicus, en maatschappijcriticus. Veel Amerikaanse democraten dwepen in hun denken beïnvloedt te zijn door deze man. Obama, Luther King en Hillary Clinton, zijn slechts een paar voorbeelden. Ik geef hen geen ongelijk en geloof zeker dat zij hun best gedaan hebben uitdrukking te geven aan de oproep van dit gebed.

Lees “Serenity prayer roept op tot presence” verder

Loslaten als moedige daad

Nelson Mandela accepterenJe moet het maar loslaten.” Wie heeft nooit dit advies te horen gekregen? En hoe klonk dat? Waarschijnlijk als een loze kreet. Om er maar vanaf te zijn, en over te gaan naar het volgende onderwerp. Maar alleen die boodschap te horen, is als een kind met badwater en al weggooien.

Waarlijk loslaten getuigt van wijsheid. Daar heeft Nelson Mandela veel over geschreven in zijn biografie: Long walk to freedom. Lees “Loslaten als moedige daad” verder

Goed presenteren of lesgeven: eerst de wil wekken

kathedraalStel je voor de middeleeuwen. Twee steenhouwers hakken en sjouwen met stenen. Eén opgewekt, één zichtbaar lijdend. Een voorbijganger merkt beide arbeiders op en vraagt wat ze doen. De lijdende arbeider antwoordt: “Zie je dat niet? Ik ben stenen aan het sjouwen!”De opgewekte arbeider antwoordt: “Ik bouw een kathedraal”.

De bron van dit verhaal kan ik mij niet meer herinneren. Maar ik moest er vandaag aan denken na een dag les over lesgeven. Als je je toehoorders wilt boeien, leer ze dan verlangen naar de zee, dan willen ze vanzelf leren knopen te leggen. Leuk om daar op deze manier weer aan herinnerd te worden. Ik zal beschrijven wat dat betekent, of je nu een presentatie moet geven, of een klas vol pubers voor je neus hebt. Lees “Goed presenteren of lesgeven: eerst de wil wekken” verder

Omgaan met emotie, crisis en tegenslag – 6 tips

Coaching bij Emoties Tegenslag Crisis

 Misschien ben je je baan kwijt. Misschien loopt het niet (meer) zo lekker in je relatie. Misschien ben je boos omdat een ander niet werkelijk luistert. Of bang en depressief door ziekte of ongeluk. Het zijn situaties waarbij emoties komen kijken. Die emoties vertroebelen je zicht op de werkelijkheid; ze kunnen je volledig in beslag nemen. Hoe ga je daarmee om?
Lees “Omgaan met emotie, crisis en tegenslag – 6 tips” verder

Online coaching voor leerkrachten werkt

Online coaching is booming. Enkele scholen in het primair onderwijs laten hun medewerkers gebruik maken van de iCounsellor, een webbased tool voor online begeleiding. De lol voor ons als begeleiders is vooral het enthousiasme van de deelnemers. Inmiddels zijn we echt gaan geloven wat de boekjes ons vertelden: online coaching werkt echt! Waarom het werkt, dat vertelden de deelnemers ons in de uitgebreide evaluatie.

Het klinkt misschien alsof ikzelf verbaasd ben over de positieve resultaten van de evaluatie. En eigenlijk was ik inderdaad nog verrast. Geloofde ik er nog niet in? Lees “Online coaching voor leerkrachten werkt” verder

Zonder pijn geen verandering (vaak)

vlinderOp een dag ontstond er een klein gaatje in de cocon. Een man die toevallig voorbijkwam, stopte en observeerde urenlang de opgesloten vlinder. Deze probeerde tevergeefs door het kleine gaatje te kruipen. Na lange tijd leek het alsof hij het opgaf. Toen besloot de man om hem te helpen. Hij pakte zijn zakmes en opende de cocon. De vlinder kwam er meteen uit, maar zijn lichaam was mager en versuft. Zijn vleugels waren niet goed ontwikkeld en bewogen amper. De man bleef hem gadeslaan en dacht dat hij zijn vleugels nog wel zou openen. Dat gebeurde echter niet. Hij bleef zich over de grond voortslepen met zijn magere lichaam en zijn verschrompelde vleugels. Hij heeft nooit kunnen vliegen.

Deze tekst kwam ik tegen op de site van collega Jan Kok. Als bioloog, counsellor en trainer voelde ik mij meteen aangesproken. Het roept allerlei associaties bij mij op. Van keizersnedes tot coachcontacten en de U-theorie. Heel concreet doet me denken aan de training die ik geef voor studenten van een opleiding voor Coaching en Counselling. Als coach, counsellor, therapeut, begeleider is het zo fijn om ondersteunend te kunnen zijn. Maar de bovenstaande tekst beschrijft maar al te goed hoe belangrijk het is om het niet voor de ander op te lossen. Lees “Zonder pijn geen verandering (vaak)” verder